6 Ekim 2023
Zihinsel sağlık hiç olmadığı kadar önemli hale geliyor. DSÖ'ye göre sekiz kişiden biri zihinsel sağlık sorunu yaşıyor; peki yiyecek ve içecek şirketleri nerede devreye giriyor?
Bu yılki 10 Ekim Dünya Zihinsel Sağlık Günü'nün teması "Zihinsel sağlık evrensel bir insan hakkıdır". Zihinsel sağlığı koruma konusunda çok fazla etken olsa da gıda bu alanda önemli bir rol oynuyor.
Tetra Pak Proses Geliştirme Yöneticisi Micael Simonsson ve Tetra Pak Dönüşüm Yöneticisi Ida Svensson sağlıklı ürünlerdeki en son gelişmelerden ve eğilimlerden bazılarını ortaya çıkarmak için görüşlerini paylaştı.
İnsanlar zihinsel sağlıkla ilgilenmeye başlıyor
Dünya genelinde daha fazla insan hem fiziksel hem de zihinsel sağlığını iyileştirmek için çaba sarf ediyor. %70'i sağlığın son yıllarda daha önemli hale geldiğini, 3/4'ü zihinsel sağlığın fiziksel sağlık kadar önemli olduğunu ve %83'ü aktif olarak zihinsel sağlığı destekleyen ürünleri tercih ettiğini söylüyor.
"Zihinsel sağlık konusunda farkındalık artıyor ve insanlar anksiyete ve izolasyon gibi sorunlarla mücadele ediyor, bu nedenle zihinsel sağlığı destekleyen ve bağışıklık sistemlerini güçlendiren gıdalara yönelik talep artıyor."
Bu, küresel tüketici eğilimlerini belirleyen yıllık bir rapor olan Tetra Pak Endeksi'ne göre böyle. Önümüzdeki hafta yayımlanması beklenen rapor, yaklaşık 5.000 tüketiciden alınan yanıtlara ve yiyecek ve içecek sektörü uzmanlarının görüşlerine dayanıyor.
Micael, "COVID-19 sağlığı ve beslenmeyi ön plana çıkardı; yeme ve alışveriş alışkanlıklarını gerçekten değiştirdi. Bu, bir trendden daha fazlası gibi görünüyor. Zihinsel sağlık konusunda farkındalık artıyor ve insanlar anksiyete ve izolasyon gibi sorunlarla mücadele ediyor. Bu nedenle zihinsel sağlığı destekleyen ve bağışıklık sistemlerini güçlendiren gıdalara yönelik artan bir talep var." diyor.
Tüketicilerin aradığı sağlıklı ürünler
Peki tüketiciler ne arıyor? Tetra Pak Endeksi'ne göre, sağlıklı gıdalar seçerken şekeri azaltmayı hedeflemek ilk sırada yer alıyor ve bunu, bağışıklık sistemini güçlendirme ve et tüketimini azaltma izliyor. Özellikle et tüketimini azaltmak, tüm dünyada yükselen bir trend. Hatta tüketicilerin neredeyse yarısı "fleksitaryen" olmak ya da et tüketimini tamamen kesmek istiyor.
Ida, "Ne tükettiğimiz giderek daha önemli hale geliyor. İnsanlar ne yediklerine, onu neden yediklerine, nasıl yediklerine ve ne zaman yediklerine kafa yoruyor." diyor.
En heyecan verici yeni trendlerden bazıları da kişisel. Araştırmada güçlü bir şekilde ortaya çıkan bir trend olan kişiselleştirilmiş beslenmeyi ele alalım.
Ida "İnsanlar vücutlarını optimize etmek ve yiyeceklerini ihtiyaçlarına ve yaşam tarzlarına göre seçmek istiyor," diyor ve devam ediyor: "Markalar araştırma ve yeniliğe milyarlarca dolar yatırım yapıyor ve farklı hedef gruplara ve bireysel ihtiyaçlara hitap edebilmek için üniversiteler, enstitüler ve girişimcilerle iş birliği yapıyor."
Bu da yaş ve tıbbi koşullar gibi etkenlere dayalı olarak daha dar tüketici grupları için özel tarifler oluşturmak anlamına geliyor. Örneğin yaşlı insanlar, eklem ağrılarını hafifletmek için genellikle ekstra kalsiyum veya D vitamininden faydalanabilirler. Sweden Foodtech'in kurucusu Johan Jörgensen:
"Geleneksel gıda sisteminin herkese uyan tek tip yaklaşımı değişecek ve bu değişim veri odaklı olacak. Verilere dayanarak, vücudunuzda kesinlikle hissedemediğiniz şeyleri görürsünüz ve bunu daha bilinçli gıda kararları vermek için kullanabilirsiniz. Hepimiz farklı makineleriz ve kendimize de bu şekilde davranmalıyız" diyor.
Bunun bir örneğini, insanlara ihtiyacı olan gıdayı sağlamaya adanmış olan sağlık bilimi şirketi olan ZOE oluşturuyor. Şirket, insanların vücutlarını anlamalarına, böylece enflamasyonu azaltabilmelerine ve bağırsak sağlığını iyileştirebilmelerine yardımcı olmak için gelişmiş testler kullanıyor. Evde yapılan testler sayesinde insanlar, kan şekeri ve kan yağı tepkileri de dahil olmak üzere kendilerine özgü biyolojileri hakkında bilgi sahibi oluyor ve kişiselleştirilmiş yemek önerileri alıyorlar.
Sağlıklı ürünleri teşvik etmek ve muhtemelen kanseri önlemek için iş birliği yapmak
Tetra Pak ayrıca daha sağlıklı bir geleceğe uygun tarifler ve ürünler geliştirmek için araştırma enstitüleri, üniversiteler ve yeni girişimcilerle birlikte çalışıyor. İş birliklerimizden biri de yiyecek ve içecek girişimcilerinden oluşmuş bir portföyle çalışan lider gıda teknolojisi inkübatörü Fresh Start ile gerçekleşiyor.
Fresh Start'ın Baş Teknoloji Sorumlusu Tammy Meiron, "İnsanlar sağlıklı gıdalar yemek istiyor. Minimum içerik ihtiva eden daha az işlenmiş gıdalar istiyorlar." diye açıklıyor.
Tammy, şu anda bir dönüşüm aşamasında olduğumuzu anlatıyor. Bugün piyasada bulunan birçok ürün, taklit etmeye çalıştıkları ürünlerle aynı besin değerine sahip değil. Bitki bazlı alternatifler insanların et tüketimini azaltmalarına yardımcı olabilir, ancak besleyici ve sağlıklı olmalarının yanı sıra lezzetli de olmaları gerektiğinden genellikle çok kalabalık içerik listeleri oluyor.
Tammy, "Orijinaline yakın bir deneyim oluşturmaya çalışıyorlar, bu da stabilizatörler, kıvam arttırıcı maddeler vb. kullanmak anlamına geliyor. Bu ürünlerden bazıları şu anda o kadar da sağlıklı değil ama gelecekte olacaklar," diyor. "Hassas fermantasyon, moleküler tarım, algler, mantarlar ve benzeri yöntemlerle üretilen yeni nesil bileşenler bizi bu alternatiflerin lezzetli, besleyici ve sağlıklı olduğu bir aşamaya getirecek." diye ekliyor.
Micael ve ekibinin keşfetmeye başladığı diğer bir alan da probiyotik ürünler ve fonksiyonel gıdalar. Bu konuda henüz erken; bu hedefe ulaşmak girişimciler ve araştırma enstitüleriyle çalışmaya da bağlı.
Micael, "Kanser karşıtı ürünler üretmenin mümkün olduğunu görüyoruz ve sektör, Alzheimer'a karşı ürün çalışmalarında da başlangıç aşamasında. Bunlar bizim probiyotikler ve fonksiyonel gıdalar dediğimiz şeyler. Sizi tedavi etmezler ancak rahatsızlığı dizginler ve sağlığınızı ve refahınızı farklı açılardan iyileştirmeye yardımcı olurlar. Bu oldukça karmaşık bir alandır: Bu iddiaları paket üzerinde belirtemezsiniz, çünkü önce uzun vadeli çalışmalarla etkinliği kanıtlamanız gerekir." diyor.
Sağlıklı bir denge kurmak
Gıda, sağlığın ve zihinsel refahın yalnızca bir yönüdür. Düzgün uyumak, egzersiz yapmak, stresten kaçınmak da önemlidir ve bu liste uzayıp gidebilir. Ancak gıda yine de hepimizin hayatında değişmez bir unsurdur.
Micael ""Hepimizin yemek yemeye ihtiyacı var ve pek çok rutinimiz yiyecek ve içecek tüketmeye bağlı. Sağlıklı ürünlere erişim bu nedenle oldukça önemli." diyor.
Ancak denge de çok önemlidir. Hepimizin besleyici gıdalara ihtiyacı var, ama lezzeti de unutmamalıyız.
Ida, "İyi gıda, zihinsel sağlığınıza da katkı sağlar. Sanırım herkes güzel bir akşam yemeğini dört gözle bekleme hissini biliyordur. Bir de çok önemli olan bir şey daha var: birlikte yemek yapmak. Araştırmalar bize sosyal olmanın zihinsel sağlığın önemli bir parçası olduğunu söylüyor. Ama bence bugün şanslıyız çünkü pek çok sağlıklı gıdanın tadı da güzel." diyor.
Dünyamızdan diğer hikayeler
