En gelişmiş, en ileri teknolojiler bile nihayetinde hizmet ömrünün sonuna ulaşır. Bu makalede, eskimenin kontrol altında tutulmasının önemli iş risklerinden kaçınmaya ve hatta operasyonel iyileştirmelerin önünü açmaya nasıl yardımcı olabileceği araştırılıyor1.
"Eskimiş" kelimesi, insanın ilkel korkularını harekete geçiren bir kelimedir. Zamanın acımasızca akışını, en güzel günlerin geride kaldığı endişesini, kişinin yararlılığının daha yeni ve daha uygun bir şey tarafından gasp edilebileceği hissini çağrıştırır.
Bu nedenle, çoğumuzun eskime konusunu mümkün olduğunca uzun süre aklımızdan çıkarmaya çalışması anlaşılabilir bir durumdur. Yiyecek ve içecek sektöründe, üreticilerin diğer ihtiyaçlara öncelik vermek zorunda kalmalarına oldukça sık rastlanır. Bazıları ise sistem komponentlerini, kullanım ömürlerinin sonundan çok daha uzun süre çalıştırarak, arıza meydana gelene kadar yeni teknolojilere geçişi erteleyebilir.
Yalnızca kesinlikle gerekli olduğunda eskimeyi ele alan bu reaktif yaklaşım, kısa vadede en kolay çözüm olarak görünebilir ancak zaman içinde ciddi operasyonel aksamalara neden olabilir. Üreticiler eski komponentlere yönelik desteği durdurduğunda, servis ve yedek parçalar kullanılamaz hale gelir ve bu da üretime zarar verebilecek riskler oluşturur.
Kullanım süresi yönetimine proaktif bir yaklaşım benimsemek bu risklerin önlenmesine yardımcı olur. Eskimenin nereden kaynaklandığını ve yiyecek ve içecek üretimini nasıl etkileyebileceğini anlayarak, varlıklar kullanım sürelerinin sonuna yaklaşırken ortaya çıkan zorlukların önüne geçmek daha kolay hale gelir. Bu yaklaşım, güvenilir üretkenlik ve nihayetinde güvenilir kârlılık sağlamak için temel bir strateji olabilir.
Komponent eskimesini ele almanın ilk adımı, bunun temel nedenlerini anlamaktır. Birçok kişi bunun yalnızca tedarikçilerin önceki çözümlerin yerini alan yeni teknolojiler geliştirmesinden kaynaklandığını düşünür. Esasında eskime, genellikle OEM'lerin üzerinde çok az kontrol sahibi olduğu dış etkenlerin bir sonucudur. Özellikle öne çıkan iki etken arasında tedarik zinciri aksamaları ve yeni yasal düzenlemeler yer alır.
Tedarik zinciri aksamaları
Son yıllarda, küresel tedarik zincirindeki darboğazlar, bazı parça tedarikçilerini etkileyen lojistik zorluklara ve malzeme kıtlığına neden oldu. Bunun önemli bir örneği, 2020'lerin başındaki çip ve yarı iletken krizidir. Tedarik zinciri sorunları nedeniyle, otomasyon ve kontrol teknolojileri alanında faaliyet gösteren birçok üretici, komponentlerinde geleneksel olarak kullanılan mikroçip türlerine erişemedi. Sonuç olarak, bu durumdan etkilenenler, farklı türde çipler kullanarak yeni çözümler geliştirmek zorunda kaldı ve bu da önceki ürünlerini eskimiş hale getirdi.
"Yarı iletken krizi, yiyecek ve içecek üretimini; proses ekipmanı, paketleme ve dolum makineleri, sonraki ekipmanlar gibi her adımda etkiliyor. Bu eksikliklerin bir sonucu olarak pek çok yiyecek ve içecek üreticisi artık orijinal üreticiler tarafından desteklenmeyen PLC'ler, HMI'ler, servo sürücüler ve diğer cihazları tercih ediyor."
Mark Day
Tetra Pak'ta Paketleme İyileştirmeleri Kıdemli Ürün Müdürü
Yasal Düzenlemeler
Bazı durumlarda, komponent üreticileri ulusal veya bölgesel mevzuattaki değişikliklere uymak için yeni çözümler geliştirirler. Yiyecek ve içecek sektöründeki tedarikçileri etkileyebilecek yasal düzenlemelere örnek olarak tehlikeli maddeler, siber güvenlik, izlenebilirlik ve etiketlemeyle ilgili direktifler verilebilir2. Yeni kurallar yürürlüğe girdiğinde gereksinimleri karşılamayan parçalar artık OEM'ler tarafından üretilmez veya desteklenmez.
Elbette, yiyecek ve içecek üreticileri, yalnızca OEM tarafından artık desteklenmediği için bir parçayı değiştirmek zorunda değildir. Bazı eski teknolojiler, aslında üretime herhangi bir belirgin etki yapmadan yıllarca çalışmaya devam edebilir. “Bekle ve gör” yaklaşımının riski, eskimiş bir komponentin mutlaka bozulacağı değil, bozulması durumunda bunun etkisinin çok daha büyük olacak olmasıdır.
Plansız kesinti süresi
Bir parça beklenmedik bir şekilde arızalandığında üretimin durmasına neden olarak üretkenlik kaybına ve maliyetli onarımlara yol açabilir. Ancak söz konusu ekipman zaten kullanım ömrünün sonuna gelmişse, sorun çok daha ciddi olabilir. Arızalı komponenti eşdeğer bir yedek parçayla değiştirmek yerine tamamen yeni bir teknolojiyle değiştirmek gerekebilir.
Başka bir deyişle, plansız kesinti süresi olarak başlayan süreç, artık planlanmamış bir teknoloji yenileme projesine dönüşür. Ekipmanın onarımı daha karmaşık ve zaman alıcı olur; normalde üretimi yalnızca birkaç saat durdurabilecek bir sorun, bu nedenle birkaç gün sürebilir.
"Eskimiş bir parçayı diş ağrısı gibi düşünmeniz gerektiğini sık sık söylüyorum. İlk başta çok fazla acı hissetmeyebilirsiniz ve bir süreliğine bunu görmezden gelebilirsiniz. Ancak dişçiye gitmek için çok uzun süre beklediğinizde olduğu gibi, bir gün kendinizi büyük bir acı içinde bulabilirsiniz; bu da durumu düzeltmek için daha önce harekete geçmiş olmanıza kıyasla çok daha pahalıya mal olacaktır."
Nikolay Andreychikov
Tetra Pak Otomasyon ve Dijital Kıdemli Ürün Müdürü
Verimsiz teknoloji
Eskimiş bir sistemin sorunlara yol açmak için tamamen arızalanması gerekmez. Eski teknolojiler, günlük operasyonlarda rutin zorluklar da yaratarak tesis genelinde üretkenliği olumsuz etkileyen verimsizliklere yol açabilir.
Örneğin, üretici tarafından artık desteklenmeyen bir kontrol sistemini ele alalım. Yazılım güncellemeleri sunulmaz ve kullanıcı arayüzü eskisi gibi çalışmaz. Çalışması yavaş olabilir veya belki de sistem düzenli olarak çökerek yeniden başlatmaya zorlayabilir. Bu, her üretim turunun süresini uzatır ve günlük verimi sınırlar.
Siber güvenlik
Artık desteklenmeyen bir sistemde en son güvenlik korumaları da bulunmayabilir, bu da ekipmanı bilgisayar korsanlarına karşı daha savunmasız hale getirir. Saldırıları, üretimi kısmen veya tamamen durduran fidye yazılımı veya hassas şirket bilgilerinin çalındığı veya silindiği veri ihlalleri şeklinde olabilir.
Yukarıdaki hususlar büyük ölçüde tüm sektörler için geçerlidir, ancak gıda tesislerinde eskime sorununu doğrudan ele almayı daha da önemli hale getiren ek hususlar vardır.
Bozulabilir malzemeler
Planlanmamış bir üretim durması her işletme için maliyetlidir ancak bozulduklarında atılması gereken süt gibi malzemelerle çalışıyorsanız bu durumun etkisi çok daha büyük olur. Bu nedenle eskime sorununu ele almak, yalnızca üretkenlik kaybını önlemekten daha fazlasıdır. Kesinti süresini önlemek, ürün kaybını da önler ve maliyetli malzeme israfını en aza indirmeye yardımcı olur.
Ürün kalitesi
Eski ve desteklenmeyen sistemler, güvenilir ürün kalitesinin kontrolünü zorlaştırabilir ve raf ömrü, lezzet, aroma, ağız hissi ve daha fazlası gibi değişkenleri etkileyebilir. Bu nedenle ekipmanınızı güncel tutmak, tüketicilerin markanıza geri dönmesini sağlayacak tutarlı bir ürün sunmak açısından önemlidir.
Gıda güvenliği
Yiyecek ve içecek işletmeleri, sosyal açıdan kritik bir role sahiptir. Bazı pazarlarda nüfus, sağlıklı bir yaşam tarzı için gerekli besinlere erişmek açısından yerel üreticilere büyük ölçüde bağımlıdır. Bu bölgelerde faaliyet gösteren üreticiler için bir kullanım süresi yönetim stratejisine sahip olmak, kendi kârlılığınızı desteklemek kadar bölgesel gıda tedarikini desteklemekle de ilgilidir.
"Müşterilerimizin çoğu okul gıda programlarına tedarik sağlıyor veya yiyecek ve içeceğe sınırlı erişimin olduğu pazarlara hizmet veriyor. Özellikle bu tür işletmeler için ekipman eskimesinin riskleri geniş kapsamlı bir etkiye sahip olabiliyor."
Nikolay Andreychikov
Tetra Pak Otomasyon ve Dijital Kıdemli Ürün Müdürü
Eskimeyi doğru şekilde yöneterek ne elde edebilirsiniz?
Bu sadece riskleri azaltmakla ilgili değildir. Eski komponentlerin proaktif olarak değiştirilmesi, tesis operasyonlarının modernizasyonu için iyileştirmelerin önünü açabilir.
Sürdürülebilirlik
Birçok iyileştirme, mevcut ekipmanınızın daha verimli çalışmasını sağlayarak altyapı hizmeti tüketimini ve ilgili maliyetleri azaltabilir. Su ve enerji kullanımının azaltılması, proseslerinizdeki ilgili emisyonlar veya atıklar üzerinde olumlu bir etkiyi yaratıp çevresel hedefleri destekleyebilir.
Veriye dayalı kararlar vermek
Günümüzün tesis çözümleri, önceki nesillere göre çok daha fazla birbirine bağlıdır. Modern iyileştirmeler, varlıklarınızın birbirleriyle daha iyi iletişim kurmasını sağlayarak üretim verilerine daha fazla erişim sağlar. Tesisinizin tamamını daha iyi görebilir ve iyileştirilmesi gereken alanları daha kolay belirleyebilirsiniz.
Ürün portföyünüzü genişletmek
Tüketiciler her zaman bir sonraki büyük yeniliğin peşindedir ve günümüzün popüler ürünlerinden bazıları yeni tür proses teknolojileri gerektirir. Mevcut hatlarınızı iyileştirmek, üretimi genişletmenin ve ürün yeniliklerini mümkün kılmanın akıllı bir yolu olabilir.
"Eskime sorununu çözmek, birçok potansiyeli ortaya çıkarabilir. Ekipmanınızın performansı hakkında daha fazla bilgi edinirsiniz, bu da temas ettiğimiz hemen hemen her alanda fayda sağlayabilir."
Mark Day
Tetra Pak Paketleme İyileştirmeleri Kıdemli Ürün Müdürü
1 Aksi belirtilmedikçe, bu makaledeki tüm bilgiler, dünya genelindeki yiyecek ve içecek üreticilerinin tesislerinde eskime ve kullanım süresi yönetimi ile ilgili zorlukları aşmalarına destek olma konusunda kapsamlı deneyime sahip iki Tetra Pak iyileştirme uzmanı olan Mark Day ve Nikolay Andreychikov ile yapılan uzun görüşmelere dayanır.
2Bkz., ör.:
https://environment.ec.europa.eu/topics/waste-and-recycling/rohs-directive_en
https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/nis2-directive
https://food.ec.europa.eu/plants/genetically-modified-organisms/traceability-and-labelling_en