2022-06-30
KENYA

Kenya'da geçim kaynaklarını iyileştirmek

Bir Süt Ürünleri Merkezi modeli aracılığıyla ortaklarla işbirliği yapan Tetra Pak, 30.000 Kenyalı küçük çiftçiye ve ailelerine süt verimini ve gelirlerini artırmaları için yardımcı olurken aynı zamanda daha fazla kadın ve gencin süt ürünleri değer zincirine dâhil olmasını sağlıyor.

Bir milyar insan, geçim kaynaklarını desteklemek ve dünyanın her köşesindeki toplulukları ayakta tutmak için süt ürünleri sektörüne güveniyor. Kenya'daki küçük toprak sahibi çiftçiler, üretilen toplam sütün yaklaşık yüzde 80'inden sorumlu, ancak uzun zamandır altyapı ve deneyim eksikliğiyle mücadele ediyorlar ve bu da güvenli ve besleyici gıdaya erişimi engelliyor. Bunu iyileştirmeye yardımcı olmak ve Kenya'da artan süt ve süt ürünleri talebini karşılamak için, uygulaması Heifer International tarafından yürütülen ve İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı (SIDA) tarafından finanse edilen dört yıllık bir proje olan Kenya Pazarı Liderliğinde Süt Değer Zinciri Tedarik projesi (KEMDAP) oluşturuldu.

Tetra Pak, KEMDAP projesine Tetra Laval Gelişim İçin Gıda ve onların Süt Ürünleri Merkezi modeliyle birlikte katıldı ve SIDA ve Heifer International ile birlikte 30.000 küçük çiftçiyi özel bir süt ürünleri işleyicisine; bu proje özelinde de New Kenya Cooperative Creameries'e (NKCC) bağlamak için çalışıyor. Böylelikle çiftçiler için pazara istikrarlı erişime ve UHT (ultra yüksek sıcaklık) ile işlenmiş sütün Kenya genelinde güvenli bir şekilde dağıtılmasına yardımcı oluyor. Bu da sütün raf ömrünün artması, yani soğuk zincir olmadan uzak bölgelere ulaşabilmesi sayesinde ülkede gıda emniyeti ve güvenliğinin sağlanması açısından büyük önem taşıyor.

Tüm topluluklara ilham verecek referans çiftliklerle çalışmak

Tetra Laval Gelişim İçin Gıda, Süt Ürünleri Geliştirme, Proje Müdürü Lynda McDonald "Tetra Laval Geliştirme için Gıda ekibinde, doğrudan küçük ölçekli çiftçi topluluğuna genişleme hizmetleri ve bilgi sağlamaya odaklanan bir yerel ekip olan Genişleme Görevlileri ile çalışıyoruz. Genişleme Görevlilerine teknoloji ve uygulamalı eğitim sağlıyoruz, onlar da daha sonra bu bilgileri başkalarına aktarıyorlar. KEMDAP projesinde, değişime açık ve çevrelerindekilere ilham verme potansiyeline sahip kişiler oldukları için özenle seçilmiş çiftçilerle yakın temas içinde, referans bir çiftlik metodolojisiyle çalışıyoruz. Seçilen referans çiftliklerde en iyi uygulamaları ve iyileştirmeleri uyguluyoruz ve bu çiftlikler daha sonra çiftlik tartışma grupları ve tanıtım günleri aracılığıyla çevredeki çiftçi topluluklarına ilham vermek için kullanılıyor" diye açıklıyor.

Bu, yol boyunca birçok zorlukla karşılaşan çiftçiler için hiç kolay bir yolculuk değildi. Ancak Genişleme Görevlilerinden gelen güçlü destek, temiz tatlı su eksikliği, yetersiz kayıtlar ve uygun yönetim eksikliği gibi sorunları çözmelerine yardımcı oldu ve bu da üretim ve kârlılığın artması ile sonuçlandı.

Referans çiftçi modeli hem çiftçiler hem de Genişleme Görevlileri arasında popüler. Genişleme Görevlisi Edwin Taurus'un dediği gibi, "Çiftçiye gitmek, onu dinlemek ve anlamak, teşvik etmek için orada olmak, aramızdaki bağı artırıyor ve çiftçilere değişme cesareti veriyor." Meslektaşı Eliud Lagat da aynı fikirde: "Üretim açısından pratik ve gerçekçi ve bunu seviyorum, çünkü çiftçiler gerçekten mutlu."

Nandi İlçesinden bir referans çiftçi olan Nelson Sang da aynı şeyi hissediyor: "Proje beni motive etti, çok şey öğrendim ve komşularıma ve genel olarak topluluğuma süt ürünleri çiftçiliğinin nasıl geliştirileceğini gösterme cesaretini buldum. Projenin gerçekten kalıcı bir etkisi oldu. İnsanlar sadece tek bir sağmal ineğin bir aileyi besleyebileceğini ve iyi bir gelir sağlayabileceğini anlamaya başlıyorlar” diyor.

Referans çiftlik projesinin başarısı, şimdi ilçe yönetimlerinin, programın genişleme hizmetlerinde tarım, sağlık ve işletme çalışmaları dâhil olmak üzere çok çeşitli iletişim ve öğrenme etkinliklerini kapsayan çiftçi eğitiminde nasıl uygulanacağına bakmalarına neden oldu.

Olumlu bir değişiklik yaratmak 

Daha geniş topluluktaki olumlu dalgalanma etkileri, projenin tam olarak başarmayı umduğu şey. Çiftçilerin artık güvenilir bir gelir sağlayan istikrarlı bir pazara erişimi olduğu için, bu ulusal gıda güvenliğini de artırıyor çünkü gelen süt artık sokakta çiğ olarak satılmak yerine işleniyor, pastörize ediliyor ve paketleniyor.

"Proje tüm topluma fayda sağlıyor. Geçim kaynaklarının iyileştirilmesine yardımcı oluyor ve artan gelirlerin genellikle daha iyi gıdaya, özellikle kız çocuklarının okula gönderilmesine ve uygun barınma koşullarına harcandığını biliyoruz. Projeden elde edilen gelir, bu kırsal toplulukların her yanında hissedilebilen olumlu bir geri bildirim döngüsü başlatıyor" diyor Lynda.

Süt Ürünleri Merkezi modelinin başarısının anahtarı, insan bağlantısı. Birçok küçük çiftçi değişime karşı temkinli oluyor. Bu nedenle sıra çiftçileri yeni çalışma yöntemlerini uygulamaya teşvik etmeye gelince çoğu genişleme görevlisinin işi yarıda kesiliyor.

Heifer'de Proje Yöneticisi olan Agnes Kavatha "Referans çiftlikler projesi, dâhil olan genişleme görevlilerinin becerilerini, bilgilerini ve yetkinliklerini artırdı. Çiftlik danışmanlığı işi için özgüvenlerinin ve tutkularının arttığını fark ettim. Projede yer alan çiftçiler üretimlerinde, kârlılıklarında ve gelirlerinde artış gördükleri için çok mutlular ve öğrendiklerini diğer çiftçilere aktarmak için artık daha yüksek bir özgüvene sahipler. Daha fazla genişleme görevlisi ve çiftçi bu projeden bilgiler edindikçe, referans çiftlikler projesinin etkisinin artmaya devam edeceğini söyleyebilirim" diyor.

Kadınları güçlendirmek ve yaşam standartlarını iyileştirmek

Madgeline Buigut, 9 referans çiftçiden biri. On yıldan fazla bir süredir mandıracılıkla uğraşıyor ancak çok fazla kâr elde edemiyordu. Bu durum artık değişti ve çiftliği önemli ölçüde büyüdü. Madgeline ayrıca daha fazla kadının çiftlik işletme ve diğerlerini onların izinden gitmeye teşvik etme şansı elde etmesinden dolayı da mutlu.

"Geleneksel olarak, Kalenjin topluluğunda, yalnızca keçi ve tavuklar kadınlara aitken inekler erkeklere ayrılmıştı. Ama şimdi ineklerin yönetiminde aktif olarak yer alıyoruz. Artık güçlendik ve yaşam standartlarımız iyileşti” diyor Madgeline. 

"İnekleri olmayan çiftçileri fakir olarak değerlendiririz, bu nedenle aslında sağmal ineklerin verimliliğini artırmak, refahın ve büyümenin bir sembolü. Onlara hayatlarını iyileştirecek içeriği vermek istiyoruz," diyor Genişleme Görevlisi ve Edwin ile Eliud'un meslektaşı Jeremiah Rotich.

Madgeline ve diğer referans çiftçiler, topluluktaki diğer yakın çiftçileri davet ettikleri ve onlara bir süt ürünleri işletmesini nasıl yönetecekleri konusunda rehberlik ettikleri, başarılı deneyimlerini ve zorluklarını paylaştıkları aylık çiftlik tartışma grupları düzenliyorlar ve katılımcılar arasından giderek daha fazla kadın süt ürünleri çiftçiliği fikrini benimsiyor.

"Kadınları ve gençleri çiftçilikle uğraşmaya teşvik ediyoruz çünkü bu işte para var. Süt ürünleri sağlıklıdır. İçiniz rahat olur. Çiftçilik kirli bir iş değil” diyor Madgeline.

4 yıllık KEMDAP projesi sırasında (2017-2021) yapılan müdahalelerle süt üretimi toplam olarak inek başına günde 5,43 litreden inek başına günde 8,95 litreye çıkarak %65 oranında arttı. Bölgesel düzeyde bakıldığında, Yukarı Doğu bölgesinde inek başına günde 5,9 litreden 10,9 litreye çıkarak %84,7'lik bir artış gösterdi. Kuzey Rift bölgesindeki üretim ise inek başına günde 4,47 litreden 7,19 litreye çıkarak %61 oranında arttı. 

Süt ürünleri merkezi modeli

2017 yılında Tetra Laval Gelişim İçin Gıda ve Tetra Pak, İsveç Uluslararası Kalkınma İş Birliği Ajansı (SIDA), New Kenya Cooperative Creameries (NKCC) ve Kenya'daki Heifer International ile ortaklık kurarak 30.000 çiftçiyi destekleyen bir Süt Ürünleri Merkezi modeli geliştirdi.

Süt Ürünleri Merkezi modelinin altı temel amacı:

• İnek düzeyinde üretimi artırmak
• Çiftlik düzeyinde kârlılığı artırmak
• Sütün kalitesini artırmak
• Toplama merkezi düzeyinde süt toplamayı artırmak
• Değer zinciri boyunca kadın ve gençlerin katılımını artırmak
• Teknolojik ve çevresel gelişmeyi artırmak

9 referans çiftliğin yer aldığı referans çiftlik projesinin ilk aşamasında, çiftçiler genişleme görevlisi tarafından bireysel olarak eğitildi ve değerlendirildi. İkinci aşamada referans çiftlikler, çiftlik tartışması grupları ve grup eğitimleri düzenledi ve bu etkinliklerde en iyi uygulamalara dair başarı sağlayan bilgi ve deneyimlerini paylaştı. 

Proje toplam süt üretiminde %52, inek başına süt üretiminde ise %65 artış sağladı. Ortalama inek sayısı aynı kalırken sayılarda yaşanan artış, iyileştirilen uygulamalara ve yönetime bağlanabilir. Referans çiftlikler için ortalama çiftlik geliri, 12 aylık projede %96 oranında arttı. Bu sonuçlar, özel bir odaklanma ve kaynaklarla sonuçların daha hızlı elde edilebileceğini ve etkilerin daha büyük olabileceğini gösterdi.

¹ https://www.globaldairyplatform.com/wp-content/uploads/2018/04/gdp-annual-report-online.pdf