Daha yüksek verim: meyve suyu, nektar ve gazsız içecek endüstrisi değişen bir dünyayla yüzleşiyor

"Meyve suyu gazoz kadar kötü". "Meyve suyunu her gün bir bardak azaltmak diyabet riskini önemli ölçüde azaltıyor". "Meyve suyu kansere yol açıyor". Son on yılda basında neredeyse her hafta çıkan bu tür olumsuz başlıklar tüketicilerin dikkatinden kaçmıyor, bu da meyve suyu ve nektar üreticilerini kötü yönde etkiliyor. ​

Çin'de meyve suyu tüketiminin kısa vadede en az %4 oranında büyümeye devam etmesi beklenirken¹, ABD Tarım Bakanlığı'nın 2019 yazında yayımladığı verilere göre, ortalama bir Amerikalının tüketiminin, bu endüstri 1990'larda ABD'de altın çağını yaşarken gerçekleşen tüketimin yaklaşık yarısı kadar olduğu görülüyor². Batı Avrupa'da meyve suyu tüketimi de gittikçe azalıyor; bu oran 2019 yılında yalnızca %1 artış gösterdi³.​

"Bu büyük bir sorun. Tüketim, muhtemelen şekerle ilgili endişeler nedeniyle ABD ve Avrupa'da on yıllık bir düşüşle karşı karşıya kaldı. Peki endüstri bununla nasıl başa çıkıyor?" diye soruyor Uluslararası Meyve ve Sebze Suyu Birliği Genel Müdürü John Collins. ​

Avrupa'da sektörü temsil eden UNESDA'nın Genel Müdürü Nicholas Hodac'a göre, alkolsüz ve gazsız içecek endüstrisi yıllardır aynı sorunla mücadele ediyor. "Bu yalnızca birkaç yıl önce başlayan bir şey değil; şeker tüketimini azaltma eğiliminin başlangıcı 1970'lere kadar uzanıyor." diyor.

Aynı zamanda, içecek üreticileri iklim değişikliğinin oluşturduğu baskıyla da karşılaşıyor; bu durum, meyve üreticilerini etkiliyor ve üretim, paketleme ve nakliye gibi alanlarda dış tedarik, enerji ve su kullanımında sürdürülebilirliğin arttırılmasına yönelik sektöre yeni talepler getiriyor.

Yenilik yoluyla büyüme ​

Tetra Pak Global İş İçgörüleri ve Analizleri Müdürü Gaurav Dutt, meyve suyu üreticilerinin büyüme sorununa bir yanıt bulmaya yaklaştığına inanıyor. “Önümüzdeki üç yıl içinde küresel olarak %1 ila %2 oranında bir yıllık bileşik büyüme oranıyla, endüstri genelinde büyüme göreceğimizi tahmin ediyoruz.” diyor.   ​

Tüketimin hiç azalmadığı Asya ve Güneydoğu Asya'daki pazarlar ise genişlemeye devam edecek. Bu esnada, sektörde yenilikçi ürünler çıkmaya başladıkça Avrupa ve Amerika'da da büyüme gözlemlenecek.

Dutt, “Üreticiler hızlı tepki verdi.” diyor ve ekliyor: "Bu eğilimle başa çıkabilmek üzere çözüm üretmeleri gerektiğini anladılar ve şu anda ‘katma değerli meyve suları’ dediğimiz bir konsepte doğru ilerliyorlar.” 

Bu konsept; "süper meyve" olarak bilinen ürünleri, yemek yerine geçen içecek eğilimine uygun, tahıl ve proteinle karıştırılan meyve sularını, oldukça az malzeme içeren "temiz etiketli" ürünleri ve şeker oranı azaltılmış meyve suyunu içeriyor.

Bunu gazsız içecek ve içecek endüstrilerindeki düşük kalorili ve kalorisiz içeceklere geçiş eğilimi izliyor; bu kategori artık Avrupa'da satışların %24'ünü ve bazı pazarlarda da %40'tan fazlasını oluşturuyor.

Sebze suyu portakal suyunda bulunan şekerin yaklaşık dörtte birini içeriyor, bu nedenle diğer meyve sularıyla karıştırıldığında toplam şeker içeriğini azaltabiliyor. Collins, "Sebze sularının gitgide popülerleştiğini ve tek bir aroma yerine artık karışımlar halinde piyasaya sürülen ürünlerin büyüyen bir eğilim haline geldiğini görüyoruz.” diyor.

Gazsız içecek üreticileri ayrıca ürünlerini şeker içeriğini azaltacak şekilde yeniden formüle ediyorlar. Hodac'a göre ayrıca porsiyon büyüklüğünü azaltmaya yöneliyorlar ve buzlu çay ya da aromalı su gibi bir dizi yeni, sağlıklı ürünü piyasaya sürüyorlar. ​

İklim değişikliği ve su sorunları ​

İklim değişikliği meyve suyu ve nektar endüstrisini giderek daha fazla etkiliyor. Örneğin Florida ve Karayipler'de portakal yetiştirilen alanlarda kasırgalar görülürken, Orta ve Güney Amerika, Kaliforniya ve daha birçok yerde kuraklık baş gösteriyor. Dutt, değişen iklimin ayrıca memleketi Hindistan'da da çiftçileri etkilediğinden bahsediyor. ​

“Hindistan'da tarım yapılan bir bölgeden geliyorum ve oradaki çiftçiler, yağmur yağmaması gereken zamanlarda yağmur yağmasından veya yağmur yağması gereken zamanlarda kuraklık olmasından şikayet ediyor.” ​

Collins, büyük üreticilerin de su ayak izleri konusunda giderek daha bilinçli hale geldiğini söylüyor. “Su tüketimlerinde daha dikkatli olmak, doğal su kaynaklarından yararlanmak ve akıllı sulama teknolojileri kullanmak konusunda gerekli adımları atıyorlar.” ​

Su, gazsız içecek endüstrisinin temel bileşenlerinden birini oluşturuyor ve bir içeceğin neredeyse %90'ı sudan oluşuyor. Hodac, su verimliliği, azaltımı ve korumasının, 20 yıldan uzun bir süredir Danube'nin temizlenmesi gibi yüksek profilli projeler ile odaklanılan ana hususlardan biri olduğunu söylüyor. “Üretim faaliyetleri, su kullanımını optimize etmeyi ve atık suyu uygun şekilde işlemeyi amaçlıyor. Üye şirketlerimizden bazıları, kullandıkları suyun önemli bir oranını yeniliyor. Bazıları 2018 yılında %100 oranına ulaştı bile. Soğutma ve durulama gibi üretim proseslerinde oluşan atık su da, kamyonları ve zeminleri temizlemek için dahili olarak yeniden kullanılıyor.” ​

Artan sürdürülebilirlik talepleri  ​

Bazı ülkeler artık iklim değişikliğiyle mücadele için daha kararlı adımlar atmaya başladıkça, üreticiler de enerji ve su kullanımlarını azaltmak, daha sürdürülebilir paketleme kullanmak ve ulaşımda kullanılan enerjiyi azaltmak konusunda baskı hissetmeye başlıyor.

Bunlardan ilki, yani enerji ve su kullanımının azaltılması yeni proses tekniklerine yatırım yapılarak mümkün olabiliyor.

Dutt meyve suyu, nektar ve gazsız içecek üreticilerinin gitgide daha katı düzenlemelere tabi olacağını, bunun da üreticilerin enerji kullanımlarını azaltmadığı takdirde para cezaları ödemeleriyle sonuçlanacağını öngörüyor. Ayrıca, tüketiciden gelen ve artık temel olarak paketleme ve yetiştirme süreçlerine odaklanan taleplerin üretimde kullanılan su ve enerji miktarını da etkilemesini bekliyor.   ​

“Eğer bir üretici olarak bu konuda bir şey yapmıyorsanız veya yapmıyor gibi görünüyorsanız, tüketicinin gözünde iyi bir konumda olmuyorsunuz. Bu da, gelecekte pazarlarda faaliyet gösterme kabiliyetinizi büyük ölçüde etkileyebiliyor.” ​

En fazla meyvenin en büyük pazarlardan uzak, tropik bölgelerde yetiştiği göz önünde bulundurulduğunda, sektörde yararlanılan nakliye miktarının azaltılması da başlı başına zorlaşıyor. Ancak gıda mili denilen faktörün meyvelerin toplam karbon ayak izi üzerindeki etkisi, sanılandan daha az oluyor. Avrupa'da seralarda yetiştirilen ve doğrudan burada tüketilen meyve ve sebzelerin tropik bölgelerde yetiştirilen ve deniz yolu ile ithal edilenlere kıyasla karbon ayak izi daha fazla.

Hodac, şirketinin üyelerinin mümkün olan her durumda enerji verimliliği, koruması ve azaltımını teşvik etmeye odaklandığını söylüyor. “CO2 emisyonları, son on yılda birçok üretim ve şişeleme tesisinin artık tesislerinde, soğutma ve dağıtım sistemlerinde yeni enerji tasarruflu teknolojilerin kullanımı ile yarıya indi.” ​

Yerel kahramanlar ​

Yerel ürünlere yönelme eğilimi, Avrupa ve ABD'den diğer pazarlara da yayılıyor ve bunun tek nedeni çevresel endişeler olarak görülmüyor. Örneğin, Hintli tüketiciler meyve suyu karışımlarında artık zerdeçal ve kokum meyvesi gibi yerel malzemeler istiyor. ​

Meyve suyu üreticileri de, kullandıkları meyvelerin dış tedarikinin etik çerçevede olmasını sağlamaya yönelik taleplerle karşılaşıyor. Dünyanın en büyük meyve suyu üreticileri, karıştırıcıları ve şişeleyicilerinden on üçü, sürdürülebilir ticaret konusundaki bir STK olan IDH tarafından geliştirilen Sürdürülebilir Meyve Suyu İnisiyatifi uyarınca 2030'a kadar yalnızca dış tedariki %100 sürdürülebilir şekilde yapılan meyve suları kullanmayı amaçlıyor.   ​

Hodac, gazsız içecek üreticilerinde de benzer bir eğilim gördüğünü söylüyor. “Tek sorun yerel tatlar değil, aynı zamanda ürünlerinizin belirli sürdürülebilirlik gerekliliklerini karşılaması da gerekiyor. İnsanlar gitgide daha fazla organik, biyolojik gıdalara yöneliyor ve bu durum, gazsız içecek endüstrisinde de farklı değil.”  ​

Dutt bu talebin önümüzdeki on yılda daha da büyümesini bekliyor. “Meyve suyu endüstrisindeki bu değişikliği destekleyen iki büyük eğilimin ilk olarak şekerle, yani sağlıkla ilgili endişeler; ikinci ve daha önemli olarak ise tüketicilerden gelen sürdürülebilirlik ve izlenebilirlik talepleri olduğunu düşünüyorum.” ​

İçecek üreticileri şu anki kadar yaratıcı olmaya devam ettiği takdirde, bahsedilen olumsuz başlıklar giderek ortadan kalkabilir.​

Meyve suyu, nektar ve gazsız içecek endüstrisinde yaşanan sürdürülebilirlik konusundaki zorluklar ve fırsatlarla ilgileniyor musunuz? Yeni podcast'imiz Juicecast'i dinleyin! ​​

Bazı önemli rakamlar: 

2017 yılında Amerikalılar, yılda yalnızca 20 litre meyve suyu tüketti⁴. Bu, son 50 yılda görülen en düşük orandır.

Gazsız içecek segmenti, performans olarak meyve suyunun önüne geçiyor ve 2020-2023'te dünya genelinde gelir açısından %5'lik bir bileşik büyüme oranına ulaşması bekleniyor⁵. Çin'de %8 oranında yıllık büyümeye karşılık ABD ve Avrupa'da %1,7 ve %2,6 oranında daha yavaş bir büyüme gözlemleniyor.

Meyve suyu üretiminde oldukça fazla su kullanılıyor. ABD Jeoloji Kurumu'na göre, tek bir portakal yetiştirmek için 50 litre su harcanırken tek bir bardak portakal suyu için 200 litre su gerekiyor⁶.

Editörün notu: Bu tahminler, koronavirüs krizinden önce yapılmıştır ve salgının olası uzun vadeli ekonomik etkilerini dikkate almamaktadır.

Referanslar: 

1. https://www.statista.com/outlook/20030000/117/juices/china Referans tarihi: Ocak 2020

 2. https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2019-09-27/american-shoppers-spurn-orange-juice-for-for-fresh-fruit Referans tarihi: Ocak 2020​

 3. https://www.statista.com/outlook/20030000/102/juices/europe Referans tarihi: Ocak 2020

​ 4. https://www.statista.com/statistics/257149/per-capita-consumption-of-fruit-juices-in-the-us/ Referans tarihi: Ocak 2020

5. https://www.statista.com/outlook/20020200/100/non-carbonated-soft-drinks/worldwide Referans tarihi: Ocak 2020

6. ​https://water.usgs.gov/edu/activity-watercontent.php Referans tarihi: Ocak 2020